Τρίτη 24 Μαρτίου 2020

Ἡ 25η Μαρτίου καὶ ὁ Thomas Jefferson

Στὴν Α' Ἐθνοσυνέλευση τῆς Ἐπιδαύρου ἀναφέρεται πὼς «...ὁ κατὰ τῶν Τούρκων πόλεμος ἡμῶν, μακρὰν τοῦ νὰ στηρίζηται εἰς ἀρχάς τινας δημαγωγικὰς καὶ στασιώδεις ἢ ἰδιωφελεῖς μέρους τινὸς τοῦ σύμπαντος ἑλληνικοῦ ἔθνους σκοπούς, εἶναι πόλεμος ἐθνικός, πόλεμος ἱερός, πόλεμος, τοῦ ὁποίου ἡ μόνη αἰτία εἶναι ἡ ἀνάκτησις τῶν δικαίων τῆς προσωπικῆς ἡμῶν ἐλευθερίας, τῆς ἰδιοκτησίας καὶ τῆς τιμῆς, τὰ ὁποία, ἐνῶ τὴν σήμερον ὅλοι οἱ εὐνομούμενοι καὶ γειτονικοὶ λαοὶ τῆς Εὐρώπης τὰ χαίρουσιν, ἀπὸ ἡμᾶς μόνον ἡ σκληρὰ καὶ ἀπαραδειγμάτιστος τῶν ὀθωμανῶν τυραννία ἐπροσπάθησε μὲ βίαν ν’ ἀφαιρέσῃ καὶ ἐντὸς τοῦ στήθους ἡμῶν νὰ τὰ πνίξῃ»

Οἱ ἐπαναστατημένοι Ἕλληνες δηλαδὴ πολεμούσαν γιὰ τὸ δικαίωμα τῆς ἀτομικῆς ελευθερίας, τὸ δικαίωμα στὴν ἰδιοκτησία καὶ τὴν τιμή. Κοινῶς, ἡ ἔμπνευσή τους ἦταν οἱ ἰδέες ποὺ ἐνέπνευσαν τὴν Ἐπανάσταση γιὰ τὴν Ἀνεξαρτησία τῶν ΗΠΑ. Ἐξοῦ καὶ ἡ 22η στροφὴ στὸν Ἐθνικό μας Ὗμνο ποὺ ἀναφέρεται ξεκάθαρα στὴν Ἀμερικανικὴ Ἐπανάσταση:

Γκαρδιακὰ χαροποιήθη
Καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ,
Καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθη
Ποὺ τὴν ἔδεναν καὶ αὐτή.

Ἀνέκαθεν ὑποστήριζα ὅτι ἡ Ἐθνική μας ἐπέτειος δὲν ἐορτάζεται μὲ τὸν πρέπων σεβασμὸ ποὺ τῆς ἀρμόζει. Συγκρίνοντας μάλιστα τὶς ἐπετειακὲς ἐκδηλώσεις ποὺ λαμβάνουν χώρα στὴν Ἑλλάδα μὲ τὶς ἀντίστοιχες σὲ ἄλλες χῶρες, διαπιστώνει κανεῖς ὅτι ἡ 25η Μαρτίου εἶναι ἀκόμη μία ἀφορμὴ γιὰ ἀργία τῶν δημοσίων ὑπαλλήλων, τεμπελιά, κλείσιμο σχολείων, φαγοπότι, χαβαλὲ στὴν παρέλαση πετώντας στραγάλια στὸν φίλο μας κτλ.

Δὲν θὰ ἀναλωθῶ κάνοντας συγκρίσεις μὲ τὶς Βαλτικὲς χῶρες τὶς ὁποῖες ἐπισκέπτομαι συχνὰ καὶ θαυμάζω. Ἄλλωστε σὲ αὐτὲς τὶς χῶρες ἡ ἐλευθερία ἀποκτήθηκε προσφάτως καὶ ἡ συναισθηματικὴ φόρτιση εἶναι μεγάλη ὥστε νὰ δικαιολογεῖ τὴν ἀπόδοση τιμῶν στὴν ἠμέρα ποὺ ἄφησαν πίσω τους τὸν κομμουνισμὸ καὶ ξεκίνησαν τὸ ἄλμα τους πρὸς τὴν πρόοδο καὶ τὴν εὐημερία.

Κάθε χρόνο ὅμως τὴν 25η Μαρτίου ποὺ βλέπω τὰ κομματόσκυλα τοῦ Στρατοῦ μὲ τὰ μετάλλια στὸ στῆθος τους νὰ πλαισιώνουν τὰ πολιτικὰ λαμόγια στὴν ἐξέδρα τῶν ἐπισήμων, ἡ ὀργὴ ξεχειλίζει μέσα μου. Ὑποκριτὲς τῆς πολιτικῆς καὶ στρατιωτικῆς ἠγεσίας τῆς χώρας, ποὺ δὲν ἀξίζουν οὔτε νὰ ξεστομίσουν τὰ ὀνόματα τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 1821. Κι ὅμως, αὐτοὶ καλούνται νὰ τιμήσουν τοὺς Ἁγίους τῆς Ἐλευθερίας μας, καὶ νὰ τιμηθοῦν ἀπὸ τοὺς μαθητὲς ποὺ παρελαύνουν ἐνωπιόν τους άποδίδωντας τιμὲς στοὺς ἐκπροσώπους τῆς Πολιτείας ποὺ προέκυψε ἀπὸ τοὺς ἀγῶνες τοῦ 1821.

Ἂν θέλετε νὰ δεῖτε πῶς ἕνας ἐκπρόσωπος τῆς Πολιτείας ἀποδίδει τιμὲς στὴν Ἐθνικὴ ἐπέτειο, θὰ σᾶς διηγηθῶ δύο περιστατικὰ τοῦ Thomas Jefferson, Προέδρου τῶν ΗΠΑ καὶ ἰδρυτοῦ τοῦ Κόμματος τῶν Ῥεπουμπλικάνων:

Περιστατικὸ No 1

Τὸ 1801 ὁ δήμαρχος τῆς πόλεως τῆς Οὐάσινγκτον ῥώτησε τὸν Jefferson πότε εἶναι τὰ γεννέθλιά του ἔτσι ὥστε νὰ καθιερώσει τὴν συγκεκριμένη ἠμερομηνία ὡς ἐπίσημη ἐορτὴ τῆς πόλεως. Ὁ Jefferson ἀρνήθηκε νὰ τοῦ ἀπαντήσει λέγοντάς του: «Ἡ μοναδικὴ ἠμέρα ποὺ θὰ πρέπει νὰ μνημονεύεται καὶ νὰ ἐορτάζεται εἶναι ἡ 4η Ἰουλίου».
Μὲ αὐτὴ του τὴν πράξη ὁ Thomas Jefferson κλώτσησε μία μοναδικὴ εὐκαιρία γιὰ ἀτομικὴ δόξα, γιὰ μιὰ γιορτὴ στὴν πρωτεύουσα τῶν ΗΠΑ ποὺ θὰ ἐορταζόταν γιὰ πάντα τὸ ὄνομά του. Κι ὅμως, αὐτὸς ὁ ἀνιδιοτελὴς πατριώτης προτίμησε νὰ περιοριστεῖ στὴν θέση τοῦ Προέδρου τῶν νεογέννητων ΗΠΑ ἀντὶ νὰ δεχτεῖ νὰ ἐορταστεῖ τὸ ὄνομά του ἰσοτίμως μὲ τὴν λαμπρότερη μέρα τῆς ἱστορίας.

Περιστατικὸ No 2

Ἦταν 28 Ἰουνίου 1826. Μία χρόνια ἐντερικὴ πάθηση (πιθανὸν καρκίνος τοῦ παχέως ἐντέρου) εἶχε καθηλώσει τὸν Jefferson στὸ κρεββάτι. Ἦταν τόσο ἐξασθενημένος καὶ ὑπέφερε ἀπὸ φριχτοὺς πόνους ποὺ τὸν ἀνάγκασαν νὰ γνωστοποιήσει στὸν δήμαρχο τῆς Οὐάσινγκτον, Roger Weightman, ὅτι θὰ ἀπέχει ἀπὸ τοὺς ἐορτασμοὺς τῆς 50ης ἐπετείου τῆς Ἀνεξαρτησίας.

Ὅλα ἔδειχναν ὅτι ἡ ζωὴ τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἀγωνιστὴ τῆς Ἐλυθερίας πλησίαζε στὸ τέλος της. Ἀδύναμος καὶ ἐτοιμοθάνατος, ῥώτησε μὲ τρεμάμενη φωνὴ τὸν προσωπικό του γιατρό, Dr. Robley Dunglison, τὶ μέρα εῖναι. Ὅταν ὁ Dr. Dunglison τοῦ εἶπε ὅτι ἦταν 1η Ἰουλίου, ὁ Jefferson ζήτησε νὰ πάρει τὴν φαρμακευτική του ἀγωγὴ ὥστε νὰ προλάβει νὰ ζήσει γιὰ τελευταία φορὰ τὴν 4η Ἰουλίου.
Ἡ κατάσταση ὅμως τῆς ὑγείας τοῦ Tomas Jefferson ἐπιδεινωνόταν μὲ γοργοὺς ῥυθμοὺς καὶ ὅλα ἔδειχναν ὅτι εἶναι ζήτημα ὡρῶν νὰ φύγει ἀπὸ τὸν μάταιο τούτο κόσμο. Ὅποτε εἶχε ἐπικοινωνία μὲ τὸ περιβάλλον, τὸ μόνο ποὺ ῥωτοῦσε ἦταν: «Ξημέρωσε ἡ 4η Ἰουλίου;».

Ὁ Dr. Dunglison δὲν ἄντεχε νὰ τὸν βλέπει ἄλλο νὰ περνάει τὶς τελευταῖες του στιγμὲς μὲ τὴν ἀγωνία νὰ ζήσει λίγες ἀκόμα ὧρες μέχρι τὴν Ἐθνικὴ ἐπέτειο, καὶ βλέποντας τὸν Jefferson νὰ ὑποφέρει τόσο πολὺ ἀποφάσισε τὸ ἀπόγευμα τῆς 3ης Ἰουλίου νὰ πεῖ ψέματα στὸν Πρόεδρο: «Ναὶ, ξημέρωσε ἡ 4η Ἰουλίου».

Ὁ Jefferson τότε ἀρνήθηκε νὰ πάρει τὸ φάσμακό του. Χαμογέλασε καὶ ἔκανε νόημα σὲ ὅλους νὰ φύγουν ἀπὸ τὸ δωμάτιό του καὶ νὰ τὸν ἀφήσουν μόνο του.

Κανένας δὲν γνωρίζει τὶ σκεφτόταν ὁ Jefferson στὶς τελευταῖες στιγμές του. Οἱ κλεφτὲς ματιὲς ποὺ ἔριχναν οἱ συγγενεῖς του στὸ νεκροκρέββατό του ἔβλεπαν ἕναν ἐτοιμοθάνατο ἄνθρωπο νὰ χαμογελάει. Καὶ αὐτὸ τὸ χαμόγελο εὐτυχίας ἐν μέσω πόνου, διόγκωνε τὶς τύψεις τῶν κοντινῶν του ἀνθρώπων ποὺ τοῦ εἶπαν ψέματα καὶ τὸν ἄφησαν νὰ ξεψυχήσει πρὶν τὸ ξημέρωμα. Ἔνιωσαν ὅλοι τόσο ἀδύναμοι ποὺ ὁ μελλοθάνατος κοιτοῦσε κατάματα τὸν Θάνατο, ἐνῷ αὐτοὶ δὲν βρῆκαν τὴν δύναμη νὰ τοῦ ποῦν τὴν ἀλήθεια.

Ὁ Jefferson τελικὰ τὴν ἔβγαλε τὴ νύχτα, καὶ πέθανε τὸ μεσημέρι τῆς 4ης Ἰουλίου 1826, ἀκριβῶς 50 χρόνια ἀπὸ τὴν Ἀνεξαρτησία τῶν ΗΠΑ

Δημήτριος Τσίκας
Πηγη

Πορτρέτο του φιλέλληνα βοστωνέζου Samuel Gridley Howe, φιλοτεχνημένο από τον John Elliot.
Ο πίνακας βρίσκεται σε βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Brown στο Rhode Island.